Vloeibare lijm, lijm voor gips-gietvormen, carton, papier en voor galanteriën, etikettenlijm en meer...

De moderne kleefstoffen horen vaak tot de groep, waarbij het water vervangen wordt door een organisch oplosmiddel. Als voorbeeld kan men de caoutchouc-solutie en de celluloid-lijm nemen.

De samenstelling van de kleefstoffen kan men in het algemeen tot in het oneindige variëren, Ieder recept moet aan het doel, waarvoor het gebruikt wordt, aangepast worden. Vooral bij de consistentie speelt zelfs de persoon van de verwerker een grote rol; de recepten moeten dus steeds op het speciale doel afgestemd worden.

Een kleefmiddel dat voor het plakken van schoenendozen bv. uitstekend voldoet, kan door een onaangename geur voor het plakken van kartonnen verpakkingen voor levensmiddelen absoluut onbruikbaar zijn.

De te plakken oppervlakken moeten steeds goed schoon zijn. De kleefstof wordt in een dunne laag opgebracht. Wanneer de te plakken stoffen poreus zijn, moet men met een dunne kleefstofoplossing de poriën eerst afsluiten.

Het oplossen van caseïne
Voor een normale dikke oplossing neemt men per kg caseïne ongeveer 3 Liter water. Het water doet men koud in een geëmailleerde pan en men voegt onder goed roeren de droge caseïne toe; er mogen zich geen klonten vormen.
Hierna voegt men per kg caseïne 60 g sterke ammoniak (geest van salmiak) toe en plaatst de pan nu in een tweede grotere pan gevuld met heet water (of op een waterbad). De caseïne-oplossing wordt nu onder goed roeren langzaam tot 70℃ verwarmd, wat ongeveer een half uur duurt. Te hoge temperatuur moet men vermijden daar de oplossing in dit geval te donker wordt. Nadat de caseïne geheel opgelost is kan men met warm water tot de gewenste consistentie verdunnen. De verkregen lijm kan men juist als gewone houtlijm gebruiken, zowel warm als koud.

Caseïne kan ook met borax opgelost worden. Hiertoe mengt men in dezelfde volgorde als met ammoniak 1 kg caseïne met 4 tot 6 l koud water, voegt 150 g borax toe en roert koud tot de caseïne zacht begint te worden: dit duurt ongeveer een kwartier. Hierna wordt het mengsel weer op of in een waterbad onder goed roeren zoo lang op 70℃ verwarmd tot de oplossing geheel helder geworden is.

Indien men de caseïne-oplossing zeer dunvloeibaar wil maken, vervangt men een deel van de ammoniak of borax door trinatriumphosphaat. Daar de caseïne-oplossing aan bederf onderhevig is verdient het aanbeveling de oplossing met 2 % benzoëzuur- of salicylzuur-natrium of 0.5 % carbolzuur te conserveren.

Opmerking: caseïne mag niet met koper in aanraking komen.

Het gebruik van houtlijm of beenderlijm.
Voor het maken van een goede lijmoplossing is het noodzakelijk de lijm voor het verwarmen goed in water te laten zwellen. Bij dikke tafellijm kan dit tot twee dagen duren. Tegenwoordig komt er ook gemalen lijm in de handel, die in enige uren genoeg water opneemt om door verwarmen opgelost te kunnen worden.

Nadat de lijm voldoende water opgenomen heeft, wordt ze door haar in een bak met heet water te plaatsen vloeibaar gemaakt; de temperatuur mag niet hoger komen dan 70℃. Hogere temperaturen en lange verhitting moeten vermeden worden, daar het water dan op de lijm inwerkt en door zg. hydrolyse producten gevormd worden met een zeer geringe kleefkracht.

Het vloeibaar maken van de lijm geschiedt het beste in een hiertoe speciaal vervaardigde lijmpot, waarvan de binnenste pot vertind is terwijl de buitenste pot, waarin het hete water komt, uit ieder willekeurig materiaal kan bestaan.

Bij het lijmen met deze gewone houtlijm moet er voor gezorgd worden, dat de te lijmen oppervlakken zo warm gemaakt worden, dat de lijm hierop niet stolt voordat de oppervlakken vast op elkaar geperst zijn. Voor het leveren van goed werk moeten de beste lijmsoorten gebruikt worden.

Voor het lijmen van dun fineer neemt men een lijm met een hoge viscositeit, dit betekent een lijm die in een lage concentratie reeds een dikvloeibare oplossing geeft. Een te dunne oplossing heeft namelijk een neiging door het dunne laagje hout heen naar de buitenkant te komen en hier het fraaie oppervlak van het fineer te bederven.

Het natriumnitraat (Chilisalpeter) wordt in koud water opgelost. De lijm (fijn gemalen) laat men gedurende twee uur in deze oplossing inweken en smelt het mengsel dan op een waterbad bij 60-70℃. Hierna houdt men het mengsel zo lang op de aangegeven temperatuur tot de lijm na afkoelen tot kamertemperatuur vloeibaar blijft; dit proces duurt enige uren. Tenslotte conserveert men met enige tiende procenten carbolzuur of salicylzuur.

• 14 dl goede beenderlijm op de juiste manier in 26 dl water oplossen.
• Hieraan voegt men 1 dl van een 12-pcts oplossing van schellak in spiritus toe.
• Hiernaast lost men 0,5 dl dextrine op in 7 dl spiritus en 3,5 dl water, verwarmt deze oplossing en mengt haar met de lijmoplossing.
• De lijm wordt bij het afkoelen vast en moet voor gebruik gesmolten worden.

De lijm wordt op de gewone wijze opgelost. Bij 60℃ voegt men dan de glycerine toe en tenslotte het conserveermiddel, bv. carbolzuur of p-oxybensoëzure-ester.

• 100 dl goede heldere lijm wordt in 200 dl water opgelost.
• Hieraan voegt men dan een oplossing van 2 dl gebleekte schellak in 10 dl alcohol toe, roert tot de beide oplossingen zich goed gemengd hebben en laat de temperatuur niet boven de 50℃ komen.

• Men lost 1 dl goede lijm in zo weinig mogelijk water op, voegt dan 1 dl glycerine toe en giet dit in het hiervoor bestemde apparaat.
• Wanneer de massa te dun geworden is laat men bij lage temperatuur onder goed roeren een deel van het water verdampen.

• Gewone houtlijm wordt in 15-pcts azijnzuur opgelost en een ogenblik doorgekookt. Men kan ook nog iets stijfsel toevoegen.

• Aan een 10-pcts houtlijmoplosing voegt men op de hele hoeveelheid berekend 2,5% dextrine toe. Men verwarmt onder goed omroeren tot de dextrine opgelost is en voegt dan 3% lijnolie en 3% terpentijnolie toe. De lijm wordt door vocht niet aangetast en hecht op metaal.