Teerzeep, teershampoo en teerzalf

Bruine teer
Bruine teer is de plantaardige basis van veel teerzeep, teershampoo en teerzalf.
Deze natuurlijke grondstof wordt door verhitting gewonnen uit harshoudende bomen zoals naaldbomen en de berk en is evenals de zwarte koolteer bekend vanwege zijn antibacteriele eigenschappen.

Bruine teer wordt veel gebruikt bij hoefverzorging in de dierenwereld. Een veel gebruikt product is Stockholmer Teer (zie volgende afbeelding)

Stockholmer teer kun je uitstekend gebruiken om je eigen teerzeep, teershampoo en teerzalf te maken. Overigens kun je met dit product een meer dan uitstekend hout conserveringsproduct maken dat ook nog eens zeer voordelig is.

Dennenteer en berkenolie
De basis van de meeste teerzeep en aanverwante producten is dennenteer of berkenolie. Het hout van de den en dan vooral de wortels bevat veel hars. Ook de bast van de berk bevat veel hars. Deze hars beschermt de boom tegen schimmels en insecten en helpt de boom daarmee ook zich te herstellen als dat nodig is na bijvoorbeeld een beschadiging. De antibacteriele eigenschappen van de teer gewonnen uit de hars zijn dan ook kenmerkend voor teerzeep, teershampoo en teerzalf.

Eigenschappen van teerproducten
Antibacterieel en geschikt voor producten die kunnen helpen bij het genezen of verlichten van huidproblemen als bijvoorbeeld psoriasis, roos en eczeem.

Teerzalf is geen trekzalf
Teerzalf is niet hetzelfde als trekzalf hoewel het allebei teerproducten zijn. Trekzalf is op basis van schalieolie (ichtammol) en koop je simpel bij de drogist. Je gebruikt het bij eczeem en steenpuisten.
Teerzalf is op basis van koolteer of houtteer en wordt voorgeschreven bij eerder genoemde huidproblemen.

Teershampoo en teerzalf zelf maken
Deze zijn gemakkelijk zelf te maken door te mengen. Koop een goede natuurlijke shampoo en meng er een kleine hoeveelheid bruine teer door (bijvoorbeeld 5%). Je kunt voor het haar wassen ook het schuim van een hard blok teerzeep gebruiken, dat werkt uiteindelijk net zo goed. Voor een goede teerzalf meng je een kleine hoeveelheid bruine teer door pure vaseline en je hebt een perfecte vochtinbrengende creme met antibacteriële eigenschappen.

Zelf bruine teer winnen

Het begint bij teer
Teer is het belangrijkste bestanddeel van de zeep die je wilt maken. De teer haal je uit hout dat veel hars bevat. Dennenhout is hiervoor zeer geschikt, evenals de schors van de berkenboom. Je hebt vast wel van berkenshampoo gehoord. Op zich is het zelf winnen van de teer helemaal niet moeilijk, het hoorde er vroeger zelfs bij als oude volksvlijt, zolang je maar een paar zaken in acht neemt. Een heel belangrijke is dat je de teer wint onder afsluiting van zuurstof. De beschrijving lees je hieronder.

De winning van teer
Door verhitting van de harshoudende grondstof in een zuurstofarme omgeving komt de teer vrij. Het is zo'n simpel proces, dat het gemakkelijk zelf te doen is.

• Je neemt een oude pan met goed afsluitend deksel. In de bodem heb je rond het midden een aantal gaatjes geboord. De pan stop je zo vol mogelijk met stukjes dennenhout, vooral de stukken waar veel hars in zit.
• Je graaft een gat in de grond en drukt daar een oud conservenblik in met de opening naar boven en de bovenzijde gelijk met de grond.
• Daar boven plaats je de pan met dennenhout, de geboorde gaatjes precies boven het ingegraven blik.
• Om en tegen de pan bouw je een houtvuur dat je toch zeker enkele uren laat branden. Door de hitte in de pan zal het hout verkolen en druppelt eerder genoemde hars als bruine teer door de bodemgaatjes in het conservenblik. Je haalt de pan pas weg als alles helemaal afgekoeld is.

Als je op deze manier je teer wil winnen, doe dit dan alleen als je op de ruimte woont om ruzie met de buren te voorkomen. Bruine teer is overigens ook gewoon te koop in de vakhandel. Vraag naar pure Stockholmer teer.

Eigenschappen
De eigenschappen van je gewonnen teerproduct is antibacterieel en geschikt om te verwerken in zeep, shampoo, zalf, enz. Als je zelf je eigen zeep of shampoo wil maken, is er volop informatie op internet te vinden. Je kunt er dan zelf de door jou gewenste hoeveelheid gewonnen bruine teer aan toe voegen. Doe dit wel met mate, niet hoger dan een aandeel van 5-10% teer.

Voordelen & nadelen teerzeep

Zalf met teer
De teerzalf die je van een dokter meekrijgt bevat hoogstwaarschijnlijk koolteer, dat zie je snel aan de zwarte kleur. Medicinale (kool) teerzalven bevatten meestal 10 tot 20 procent koolteer en als de zalf op houtbasis is, dan bevat deze gewoonlijk 3 tot 5 procent houtteer. De bruine teer, gemaakt van harshoudend hout, is medisch verantwoord.

De toegepaste teer wordt verwerkt in een vette, verzachtende en verzorgende crème. Vaak wordt hiervoor lanettezalf of vaseline lanettezalf gebruikt.

Teerzeep uit de winkel
Hoe zit het eigenlijk met teerzeep en andere producten als teershampoo die je in de winkel koopt? Wel...daar is veel veranderd.

De echte koolteerzeep zoals die vroeger bestond, is niet meer vrijelijk in de winkel te krijgen. Dat heeft te maken met wetgeving vanuit de Europese Unie.

Waar de bekende Wrights coaltar Soap beroemd om was, is er nu geen koolteer meer in de zeep te vinden. Het aandeel koolteer is dus 0 procent, de toegevoegde geurstof moet je het tegendeel doen geloven. Jammer van deze eens zo geliefde zeep die in 1860 ontstond als Wrights koolteer zeep en een bijproduct was van het proces voor de distillatie van steenkool. Men zag dit bijproduct als een zeer goede behandeling voor huidproblemen.

Terwijl het aandeel van koolteer in Wrights koolteerzeep indertijd hoog was, bestaat de zeep nu uitsluitend uit:
- natrium tallowate (uit schapen- of rundervet)
- Natrium cocoaat (palmolie)
- Glycerine (suiker-alcohol)
- Natriumchloride
- EDTA (conserveermiddel)
- Pigmenten
- Koolteergeur
Dit heeft dus niets meer met koolteerzeep te maken.
Met het recept voor een origineel - puur natuur - teerzeep op deze pagina zit je goed.