mengen-en-roeren-1

Slijpen, Beitsen, Carbolineum, Antiekvernis, Plastisch hout en meer ...

Het slijpen van hout

Houtwerk, dat later gebeitst en gepolitoerd moet worden, moet door de meubelmaker extra fijn afgewerkt worden. Na het zuiver afschaven wordt het eerst dwars op de draad van het hout geschuurd, eerst met grof en tenslotte met zeer fijn schuurpapier. Hierna borstelt men met een harden borstel zorgvuldig al het schuurstof weg.
Voor het beitsen wordt nu het hout met lauwwarm water nat gemaakt en hierna laat men het goed drogen. Door deze bewerking komen kleine houtvezeltjes, die gedeeltelijk los zaten, omhoog en deze worden nu tegen de draad in met een schraapstaal zo volledig mogelijk verwijderd. Dan schuurt men met grof schuurpapier voorzichtig tegen de draad om alle vezeltjes en houtpuntjes te verwijderen en schuurt nu pas het werkstuk met fijn schuurpapier geheel glad. Tenslotte wordt met een borstel weer zorgvuldig alle stof verwijderd.

Bij het fabriceren van waterbeitsen gaat men uit van zure kleurstoffen, die ieder apart in water opgelost worden: de oplossing wordt dan gefiltreerd. Door de zuivere oplossingen te mengen kan men dan iedere tussenkleur maken. Het moeilijke afwegen van kleine hoeveelheden valt dan weg. Het is bovendien onmogelijk voor een bepaalde tint een vast recept op te geven, daar de kleur van de soort van het hout afhangt. Bovendien wisselen de eigenschappen van de kleurstoffen, zodat men de kleurstoffen van verschillende fabrieken niet door elkander kan gebruiken. Gebruikt worden in het algemeen nigrosine, azo-rood, azo-oranje, indolblauwgroen, croceïnescharlaken, tartrazine, pyrotinerood, azinblauw en azinviolet.

Voor spiritusbeitsen neemt men in spiritus oplosbaar nigrosine, Bismarckbruin, basisch fuchsine, malachietgroen, auramine, enz. Benzol- en terpentijnoliebeitsen maakt men met de Soedan-kleurstoffen. Door de kleurstofoplossingen aan een spiritus- of olie lak toe te voegen verkrijgt men een lakbeits. In ieder geval maakt men van een beits een kleine hoeveelheid en probeert op een stukje hout hoe de kleur wordt. Alleen hierdoor kan men zich onaangename verrassingen besparen.

HEBBEDINGEN

Beitsen van zacht hout

Sommige soorten hout, bv. ook dennenhout, worden voor het beitsen met een mengsel van lijnolie en terpentijnolie in gelijke delen behandeld. De olie laat men drogen en beitst hierna. De beits laat men 5-10 min inwerken en veegt de overmaat met een lap weg.


Wasbeits

Men verzeept 40 g bijenwas met een oplossing van 20 g potas in 100 g water. Na het verzepen verdunt men tot een liter. Voor gewoon bruin, zoals men dit voor eikenhout gewoonlijk verlangt, voegt men aan de waszeepoplossing een oplossing van Kasselsche aarde in potas toe. Deze oplossing verkrijgt men door 125 g Kasselse aarde met 25 g potas en 1 L water te koken.

De verhouding van was tot kleurstof kan men geheel willekeurig kiezen en hangt af van de gewenste kleur. Hoe donkerder men het hout wil beitsen hoe meer kleurstof men neemt. Door toevoegen van enige procenten sterke ammoniak dringt de beits beter in het hout en de kleur wordt voller en warmer.

Naast deze gewone bruine beits kan men wasbeitsen in iedere kleur maken door aan de wasoplossing een oplossing van een anilinekleurstof toe te voegen.

Voor het verkrijgen van een waslaag die bijzonder hard is, kan men de bijenwas door kunstwassen vervangen. Er komen verzeepbare kunstwassen met een smeltpunt van ongeveer 80° C in den handel. Een zeer goede wasoplossing verkrijgt men door 50 g I.G. was E met 20 g potas te verzeepen. Men voegt 1O g Lanettewas toe en verdunt zover als nodig is. Deze was oplossing kan men dan als boven met de kleurstofoplossingen mengen.

Dulux-verfposter-muurverf

Chemische beitsen

In het algemeen verkrijgt men met beitsen op eikenhout het fraaiste resultaat, daar het looizuur uit het eikenhout de kleurstoffen vastlegt. Er ontstaat een chemische verbinding tussen kleurstof en de bestanddelen van het hout. Men kan nu echter hout, dat geen looizuur bevat, met een looizuur of tannineoplossing voorbehandelen. Met een metaalzoutoplossing verkrijgt men dan het onoplosbare metaalzout van de looistof en deze verbinding is dan vast in het hout verankerd.

Wanneer deze kleur nog niet voldoende intensief is kan men met een gewone kleurstofoplossing nabehandelen en ten slotte met een verzeepte wasoplossing nawassen en tot glans brengen. De ontwikkelde kleur hangt natuurlijk steeds nog van de soort van het verwerkte hout af. De volgende recepten dienen hoofdzakelijk ter oriëntatie. Wanneer men van de verschillende looistoffen en metaalzouten zuivere oplossingen maakt, kan men door mengen en opstrijken op een proefplankje zeer gemakkelijk vaststellen, welke combinatie de gewenschte tint ontwikkelt. De aangegeven hoeveelheden worden alle in 1 L warm water opgelost.


Donkerbruin
Pyrogalluszuur 40 g
Koperchloride 8dl
Middel donkerbruin
Pyrogalluszuur 20 dl
Koperchloride 4 dl
Lichtbruin
Pyrogalluszuur 10 g
Tannine 10 dl
Zeer lichtbruin
Pyrogalluszuur 5 g
Tannine 5 dl

De bruine tint kan intensiever worden door na te beitsen met een wasbeits, waaraan een oplossing van Kasselse aarde in potas toegevoegd is. Door bijvoorbeeld verder een rode anilinekleurstof toe te voegen, kan men de tint naar het roodbruine doen verschuiven.

Zwart
Pyrocatechine 40 g
IJzerchloride (ferri) 60dl
Lichtgrijs
Pyrocatechine 10 dl
Koperchloride 2 dl

Alle tussenliggende tinten verkrijgt men met de tussenliggende concentraties van pyrocatechine en ferrichloride.

Lichtgroen
Pyrocatechine 10 dl
Pyrogalluszuur 10 dl
Grijsbruin
Pyrocatechine 10 dl
IJzerchloride 1 dl

De beitsen die geen ijzerchloride bevatten, kunnen verder nog nagebeitst worden met een ammoniakale oplossing van kaliumbichromaat; op 10 g kaliumbichromaat voegt men 50 g ammoniak toe.

De waterbeitsen hebben alle de onaangename eigenschap het hout ruw te maken, daar het zachte hout zwelt. Dit kan men verhinderen door de in water oplosbare kleurstof in de viervoudige hoeveelheid glycol op te lossen. Dit moet op een waterbad geschieden. Nadat alles opgelost is verdunt men met methylalcohol.

satone-paint
wizard-satin-finish

Zuurvaste zwarte beits

Oplossing no. 1.
Kopersulfaat 12½ dl
Kaliumchloraat 12½ dl
Water 100 dl

Oplossing no. 2.
Aniline 15 dl
Sterk zoutzuur 18 dl
Water 100 dl

Het hout moet geheel schoon en vetvrij zijn. Het wordt dan met de kokende oplossing no. 1 twee keer ingewreven; de eerste laag moet droog zijn voor de tweede opgebracht wordt. Hierna wrijft men de oplossing no. 2 ook twee maal op het bout. Hierna laat men goed drogen en wast dan af met zeep en water, laat weer drogen en wrijft met lijnolie in.

Dutch-Boy-Painter-1943-No-3

Zwarte beits

Gilsoniet 2 dl
Terpentijnolie 20 dl

Ebbenhoutbeits

Nigrosine 16 dl
Oxaalzuur 7 dl
Water 640 dl

Houtcarbolineum

Creosootolie 1 dl
Petroleum 1 dl
carbolineum-hcb601

Groen carbolineum

In 50 kg teerolie lost men 20 kg groene resinaatkleurstof op door het mengsel op 110℃ te verwarmen. Hierna verdunt men met zoveel teerolie, dat de kleur juist nog voldoende intensief is. De resinaatkleurstof maakt men door in 70 l condenswater 5 kg natriumhydroxyde en 10 kg gecalcineerde soda op te lossen. De oplossing verhit men tot koken, doet hierin in kleine porties 100 kg colophonium en kookt zolang tot men een heldere harszeepoplossing verkregen heeft.

Hiernaast lost men 10 kg azingroen in 100 l condenswater op en voegt de kleurstofoplossing bij de zeep. Na goed omroeren laat men de oplossing tot 50℃ afkoelen en voegt dan een 10-pcts aluinoplossing toe tot geen neerslag meer ontstaat. Het neerslag filtreert men in een linnen doek, perst af en laat drogen. Door andere kleurstoffen te nemen kan men ook anders gekleurde resinaatkleuren maken.


Donkerbruin carbolineum

Zware teerolie 80-90 dl
Stearinepek 20-10 dl

Carbolineum voor pissoirs

Zware teerolie 90 dl
Ruwe kresol 10 dl

Antiekvernis voor hout

Donker chromaatgroen 3 tl
Van Dijk-bruin 2 tl
Terpentijnolie ½ theelepel
Lijnolie ½ theelepel
Siccatief een paar druppels

Het hout wordt geheel met deze vernis bestreken. Men laat haar iets aandrogen en veegt dan de vernis oppervlakkig weg, zodat ze in de diepste plaatsen overal blijft zitten.

Carbolineum-ad-1902

Hout kunstmatig oud maken

Bij vele houtsoorten gelukt dit buitengewoon goed door het met een verdunde oplossing van kaliumbichromaat in te smeren. Na het drogen zet men het hout in de zon, waarbij een zeer echt oud uitziende bruinachtige kleur ontstaat.

Hout bleeken

Het vroeger veel gebruikte oxaalzuur kan men beter vervangen door natriumperboraat. Dit oxydatiemiddel wordt in alkalische oplossingen gebruikt en kan dus met soda en waterglas gemengd worden. Het silicaat dient voor het stabiliseeren van de oplossing, die zonder deze toevoeging zeer snel ontleed wordt. Men mengt bijvoorbeeld 10 % natriumperboraat met 90 % natriummetasilicaat of met een mengsel van het silicaat en trinatriumphosphaat. Men maakt een 10-pcts oplossing en laat deze 20-30 min op het hout inwerken. Hierna wordt goed met lauwwarm water afgewassen.

Plastisch hout

Nitrocellulose 15-20 dl
Harsester 5-9 dl
Ricinusolie 1-5 dl
Houtmeel 15-30 dl

Een mengsel van spiritus, ethylacetaat, butylacetaat en aceton, zoveel als nodig is.


Fixatief voor krijttekeningen

Mastiek 10 dl
Amylacetaat 90 dl
 of:
Celluloid 10 dl
Amylacetaat 90 dl

Beide oplossingen verdunt men voor het opspuiten met het fixeerspuitje zover, dat de tekening juist niet meer afgeeft. Een te geconcentreerde oplossing doet de tekening glimmen.

Lak voor botervaatjes

Caseïne 50 dl
Natriumhydroxyde 4 dl
Water 170 dl

Na het opdrogen van de caseïnelaag wordt nabehandeld met een 4-pcts formaldehyde-oplossing.

Lak-emulsie

Lijnolievetzuur 2 dl
Triethanolamine 2 dl

Deze worden onder roeren tot 90℃ verhit tot een homogene massa gevormd is. Deze aminezeep wordt nu in de 10-20-voudige hoeveelheid van de te emulgeeren lak opgelost en deze oplossing wordt met warm water verdund.

LEUK OF HANDIG

Hfst.6 - Lakken, Verven & Beitsen
uit Mengen & Roeren deel 1:
Lakken, Verven & Beitsen 1
Lakken - Verven - Beitsen - Collodiumoplossing - Informatie
Lakken, Verven & Beitsen 2
Oplosmiddelen - Verdunners - Grondlak voor hout - Poriënvuller of Matlakpasta - Matlak - Politoerlak - Meubellak - Tegen alcohol bestand zijnde lak - Nitro-Japanlakken voor hout
Lakken, Verven & Beitsen 3
Metaallakken - Autolak grondverf - Zwarte autolak - Lederlakken - Bronslak - Kristallak - Nagellak - Paarlemoer-houtlak - Witte nitro-emaillak - Paarlemoerlak voor kunstbloemen - Paarlemoer-dompellak - Paarlemoer-emaillak - Nitrocellulose-rubberlak - Papierlak - Vliegtuigbespanningslak
Lakken, Verven & Beitsen 4
Olieverf - Olielak - Witte huisverf - Zwarte huisverf - Groene huisverf - Loodmenieverf - Zinkverfstof (roestwerend) - Witte verf voor binnen (mat, halfmat, glans) - voorstrijklak voor poreuze muren
Lakken, Verven & Beitsen 5
Vloerlakverf - Lakverf voor hout - Japanlak - Matte lakverf voor binnen
Lakken, Verven & Beitsen 6
Huisverf voor buiten - Amerikaanse voorschriften voor buitenverf - Zwarte moffellak - Black Varnish, Zwarte Lak, Zwarte IJzerlak
Lakken, Verven & Beitsen 7
Houtverf - Plastische verf in poeder - Waterverf - Silicaatverf - Cementwaterverf Koudwaterverf - Schellakoplossing - Kalkeiwitverf (wit) - Olie-emulsie voor waterverf - Kalkvaste lak - Suikergoedlak - Elastische schabloneerverf
Lakken, Verven & Beitsen 8
Gegalvaniseerd ijzer schilderen - Zwarte verf - Hitte aantoonende verf - Ultraviolet-verf - Lichtgevende verf - Siccatief - Witkalk (sneldrogend) - Witte lijmverf
Lakken, Verven & Beitsen 9
Afbijtmiddelen - Olielakken - Harde harslak - Vette harslak - Halfvette harslak - 4-urenlak - Vette harsesterlak - Halfvette harsesterlak - Zeer vette harsesterlak - Slijplak - Vloerlak
Lakken, Verven & Beitsen 10
Meubellak - Zuurvaste lak - Vette buitenlak - Jachtlak - Cobaltsiccatief - Mangaansiccatief - LoodmangaanresinaatIJsbloemenlak - Isolatielak - Loogvaste lakLak voor rubberschoenen - Lak voor betonsilo's - Boekbinderslak - Flesschenlak
Lakken, Verven & Beitsen 11
Harde spirituslak - Stroohoedenlak - Overdruklak - Vioollak - Water-schellakvernis - Matlak - Etiketten-matlak - Accaroid-matlak - Watervaste lak voor vischsnoer - Papierlak - Houtbeitsen - Poriënvuller - Oliebeits - Lakbeits - Het lakken van hout
Slijpen van hout - Beitsen van zacht hout - Wasbeits - Chemische beitsen - Zuurvaste zwarte beits - Zwarte beits - Ebbenhoutbeits - Houtcarbolineum - Groen carbolineum - Donkerbruin carbolineum - Carbolineum voor pissoirs - Antiekvernis voor hout - Hout kunstmatig oud maken - Hout bleeken - Plastisch hout - Fixatief voor krijtteekeningen - Lak voor botervaatjes - Lak-emulsie
uit Mengen & Roeren deel 2:
Lakken, Verven & Beitsen 13
Lakken & Verven - Siccatief voor kunstharslakken - Hittevaste lakverf (witte grondlak, roze- en witte deklak)
Lakken, Verven & Beitsen 14
Afbijtmiddel voor verf - Plastisch hout - Poriënvuller - Cellulosegrondlak voor hout - Polijstwater - Chloorcaoutchouc-menieverf - Gietijzer-plamuur - Autoplamuur - Accumulatorenlak - Venstercouvertlak - Scheepshuidverf - Scheepshuidverf tegen het aangroeien - Stearinepek-lak - Schoolbordenverf - Stopverf voor broeikassen - Daklak - Terpentijnolie-was - Waslak - Gekleurde daklak - Olievrije grondlak - Waslijm - Hoedenlak - Vuurvaste aluminiumverf - Vuurvaste zwarte lakverf - Vloerlak met oiticia-olie - Universeele lak - Buitenlak - Slijplak - Vloerlak met barnsteen
Lakken, Verven & Beitsen 15
Slijplak - Traanlak - Chassislak - Spirituslak-politoer - Meubelpolitoer - Meubel-nitrolak - Alkesit-kalkverf - Celluloselijm-plamuur - Synthetische stanslak - Olievrije meubellak - Synthetische moffellak - Moffellak voor benzinereservoirs - Lakplamuur - Etikettenlak - Witte lakverf voor ijzeren ledikanten - Cobaltresinaat - Witte moffellak - Mangaanresinaat - Mangaanoxydulehydraat - Loodresinaat - Linoleumcement - Linoleum-druklak - Linoleumlak
Lakken, Verven & Beitsen 16
Wasdoeklak - Vlug drogende lak met perilla-olie - Verfafbijtmiddel - Houtolielak - Zaponlak - Acetylcelluloselak - Benzylcelluloselak - Poriënvuller - Moffellak - Combinatielak voor hout - Combinatie-strijklak - Woodstainlak (matlak) - Nitro-plamuur - Bitrocellulose-moffellakken - Machineglazuur - Schilderslijm - Caseïneverf in poedervorm - Scheepshuidverf - Spinspoelenlak - Warm aanvoelende verf - Grafietverf - Zuur- en loogvaste verf - Combinatielak voor buitenwerk - Witte lakverf - Geraffineerde Kasselsche aarde - Waterbeits - Aniline-waterbeitsen voor hout - Water-wasbeitsen - Schellakbeitsen - Terpentijnolie-wasbeitsen

De inleiding is van belang voor het gehele boek, sla deze dus niet over
Inleiding

Belangrijk

Voorkom ongelukken!
Gevaarlijk vergiftige stoffen worden bij het recept aangegeven. Men mag echter nooit vergeten dat alle chemicaliën relatief gevaarlijk zijn. Na het werken met chemicaliën moet men dus in ieder geval de handen wasschen, gedurende het werk mag men met de handen niet aan de oogen komen. Bij het werken met brandbare vloeistoffen mag volstrekt geen vuur in het vertrek aanwezig zijn.

Aanvulling door vindikhier.nl
Beslist lezen!

Op deze website geven wij de oorspronkelijke tekst weer van het boek 'mengen en roeren, verschenen in 1936. Lees vooral de inleiding met onderwerpen als verwarmen (boven waterbad, ofwel au bain-marie) en andere veiligheidszaken. Gebruik beschermende kleding, handschoenen en veiligheidsbril bij het werken met gevaarlijke stoffen.
Sommige recepten of in recepten vermelde stoffen zijn wellicht in onbruik geraakt, niet meer verkrijgbaar, niet meer toegestaan of zelfs ronduit gevaarlijk.
Denk daarbij aan bijvoorbeeld asbest. Maar ook aan gevaarlijke stoffen als arsenicum en strychnine. Ga dus geen recepten namaken zonder kennis van zaken of met gevaarlijke of verboden stoffen. Met andere woorden:

'DON'T TRY THIS AT HOME'

Wij onthouden ons van iedere verantwoordelijkheid, met betrekking tot fouten in de informatie, eventuele schadelijkheid van vermelde stoffen en eventuele schadelijke gevolgen van het werken met deze stoffen of van het opvolgen van de recepten in dit boek. Ons motto is slechts: Laat oude kennis niet verloren gaan.




'Enjoy Life'








disclaimer | mixandstir.com | w3schools | GFDL | GoodFon.com | pixabay | pexels |pinterest | pxhere.com | unsplash.com
copyright © 2013 -
vindikhier.nl - all rights reserved
under construction