|
|
|
|
|
|
||||
Slijpen, Beitsen, Carbolineum, Antiekvernis, Plastisch hout en meer ...
Het slijpen van hout
Houtwerk, dat later gebeitst en gepolitoerd moet worden, moet door de meubelmaker extra fijn afgewerkt worden. Na het zuiver afschaven wordt het eerst dwars op de draad van het hout geschuurd, eerst met grof en tenslotte met zeer fijn schuurpapier. Hierna borstelt men met een harden borstel zorgvuldig al het schuurstof weg.Bij het fabriceren van waterbeitsen gaat men uit van zure kleurstoffen, die ieder apart in water opgelost worden: de oplossing wordt dan gefiltreerd. Door de zuivere oplossingen te mengen kan men dan iedere tussenkleur maken. Het moeilijke afwegen van kleine hoeveelheden valt dan weg. Het is bovendien onmogelijk voor een bepaalde tint een vast recept op te geven, daar de kleur van de soort van het hout afhangt. Bovendien wisselen de eigenschappen van de kleurstoffen, zodat men de kleurstoffen van verschillende fabrieken niet door elkander kan gebruiken. Gebruikt worden in het algemeen nigrosine, azo-rood, azo-oranje, indolblauwgroen, croceïnescharlaken, tartrazine, pyrotinerood, azinblauw en azinviolet.
Voor spiritusbeitsen neemt men in spiritus oplosbaar nigrosine, Bismarckbruin, basisch fuchsine, malachietgroen, auramine, enz. Benzol- en terpentijnoliebeitsen maakt men met de Soedan-kleurstoffen. Door de kleurstofoplossingen aan een spiritus- of olie lak toe te voegen verkrijgt men een lakbeits. In ieder geval maakt men van een beits een kleine hoeveelheid en probeert op een stukje hout hoe de kleur wordt. Alleen hierdoor kan men zich onaangename verrassingen besparen.
Beitsen van zacht hout
Sommige soorten hout, bv. ook dennenhout, worden voor het beitsen met een mengsel van lijnolie en terpentijnolie in gelijke delen behandeld. De olie laat men drogen en beitst hierna. De beits laat men 5-10 min inwerken en veegt de overmaat met een lap weg.Wasbeits
Men verzeept 40 g bijenwas met een oplossing van 20 g potas in 100 g water. Na het verzepen verdunt men tot een liter. Voor gewoon bruin, zoals men dit voor eikenhout gewoonlijk verlangt, voegt men aan de waszeepoplossing een oplossing van Kasselsche aarde in potas toe. Deze oplossing verkrijgt men door 125 g Kasselse aarde met 25 g potas en 1 L water te koken.De verhouding van was tot kleurstof kan men geheel willekeurig kiezen en hangt af van de gewenste kleur. Hoe donkerder men het hout wil beitsen hoe meer kleurstof men neemt. Door toevoegen van enige procenten sterke ammoniak dringt de beits beter in het hout en de kleur wordt voller en warmer.
Naast deze gewone bruine beits kan men wasbeitsen in iedere kleur maken door aan de wasoplossing een oplossing van een anilinekleurstof toe te voegen.
Voor het verkrijgen van een waslaag die bijzonder hard is, kan men de bijenwas door kunstwassen vervangen. Er komen verzeepbare kunstwassen met een smeltpunt van ongeveer 80° C in den handel. Een zeer goede wasoplossing verkrijgt men door 50 g I.G. was E met 20 g potas te verzeepen. Men voegt 1O g Lanettewas toe en verdunt zover als nodig is. Deze was oplossing kan men dan als boven met de kleurstofoplossingen mengen.
Chemische beitsen
Wanneer deze kleur nog niet voldoende intensief is kan men met een gewone kleurstofoplossing nabehandelen en ten slotte met een verzeepte wasoplossing nawassen en tot glans brengen. De ontwikkelde kleur hangt natuurlijk steeds nog van de soort van het verwerkte hout af. De volgende recepten dienen hoofdzakelijk ter oriëntatie. Wanneer men van de verschillende looistoffen en metaalzouten zuivere oplossingen maakt, kan men door mengen en opstrijken op een proefplankje zeer gemakkelijk vaststellen, welke combinatie de gewenschte tint ontwikkelt. De aangegeven hoeveelheden worden alle in 1 L warm water opgelost.
| Donkerbruin | |
| Pyrogalluszuur | 40 g |
| Koperchloride | 8dl |
| Middel donkerbruin | |
| Pyrogalluszuur | 20 dl |
| Koperchloride | 4 dl |
| Lichtbruin | |
| Pyrogalluszuur | 10 g |
| Tannine | 10 dl |
| Zeer lichtbruin | |
| Pyrogalluszuur | 5 g |
| Tannine | 5 dl |
De bruine tint kan intensiever worden door na te beitsen met een wasbeits, waaraan een oplossing van Kasselse aarde in potas toegevoegd is. Door bijvoorbeeld verder een rode anilinekleurstof toe te voegen, kan men de tint naar het roodbruine doen verschuiven.
| Zwart | |
| Pyrocatechine | 40 g |
| IJzerchloride (ferri) | 60dl |
| Lichtgrijs | |
| Pyrocatechine | 10 dl |
| Koperchloride | 2 dl |
Alle tussenliggende tinten verkrijgt men met de tussenliggende concentraties van pyrocatechine en ferrichloride.
| Lichtgroen | |
| Pyrocatechine | 10 dl |
| Pyrogalluszuur | 10 dl |
| Grijsbruin | |
| Pyrocatechine | 10 dl |
| IJzerchloride | 1 dl |
De beitsen die geen ijzerchloride bevatten, kunnen verder nog nagebeitst worden met een ammoniakale oplossing van kaliumbichromaat; op 10 g kaliumbichromaat voegt men 50 g ammoniak toe.
De waterbeitsen hebben alle de onaangename eigenschap het hout ruw te maken, daar het zachte hout zwelt. Dit kan men verhinderen door de in water oplosbare kleurstof in de viervoudige hoeveelheid glycol op te lossen. Dit moet op een waterbad geschieden. Nadat alles opgelost is verdunt men met methylalcohol.
Zuurvaste zwarte beits
| Oplossing no. 1. | |
| Kopersulfaat | 12½ dl |
| Kaliumchloraat | 12½ dl |
| Water | 100 dl |
| Oplossing no. 2. | |
| Aniline | 15 dl |
| Sterk zoutzuur | 18 dl |
| Water | 100 dl |
Het hout moet geheel schoon en vetvrij zijn. Het wordt dan met de kokende oplossing no. 1 twee keer ingewreven; de eerste laag moet droog zijn voor de tweede opgebracht wordt. Hierna wrijft men de oplossing no. 2 ook twee maal op het bout. Hierna laat men goed drogen en wast dan af met zeep en water, laat weer drogen en wrijft met lijnolie in.
Zwarte beits
| Gilsoniet | 2 dl |
| Terpentijnolie | 20 dl |
Ebbenhoutbeits
| Nigrosine | 16 dl |
| Oxaalzuur | 7 dl |
| Water | 640 dl |
Houtcarbolineum
| Creosootolie | 1 dl |
| Petroleum | 1 dl |
Groen carbolineum
In 50 kg teerolie lost men 20 kg groene resinaatkleurstof op door het mengsel op 110℃ te verwarmen. Hierna verdunt men met zoveel teerolie, dat de kleur juist nog voldoende intensief is. De resinaatkleurstof maakt men door in 70 l condenswater 5 kg natriumhydroxyde en 10 kg gecalcineerde soda op te lossen. De oplossing verhit men tot koken, doet hierin in kleine porties 100 kg colophonium en kookt zolang tot men een heldere harszeepoplossing verkregen heeft.
Hiernaast lost men 10 kg azingroen in 100 l condenswater op en voegt de kleurstofoplossing bij de zeep. Na goed omroeren laat men de oplossing tot 50℃ afkoelen en voegt dan een 10-pcts aluinoplossing toe tot geen neerslag meer ontstaat. Het neerslag filtreert men in een linnen doek, perst af en laat drogen. Door andere kleurstoffen te nemen kan men ook anders gekleurde resinaatkleuren maken.
Donkerbruin carbolineum
| Zware teerolie | 80-90 dl |
| Stearinepek | 20-10 dl |
Carbolineum voor pissoirs
| Zware teerolie | 90 dl |
| Ruwe kresol | 10 dl |
Antiekvernis voor hout
| Donker chromaatgroen | 3 tl |
| Van Dijk-bruin | 2 tl |
| Terpentijnolie | ½ theelepel |
| Lijnolie | ½ theelepel |
| Siccatief | een paar druppels |
Het hout wordt geheel met deze vernis bestreken. Men laat haar iets aandrogen en veegt dan de vernis oppervlakkig weg, zodat ze in de diepste plaatsen overal blijft zitten.
Hout kunstmatig oud maken
Bij vele houtsoorten gelukt dit buitengewoon goed door het met een verdunde oplossing van kaliumbichromaat in te smeren. Na het drogen zet men het hout in de zon, waarbij een zeer echt oud uitziende bruinachtige kleur ontstaat.Hout bleeken
Het vroeger veel gebruikte oxaalzuur kan men beter vervangen door natriumperboraat. Dit oxydatiemiddel wordt in alkalische oplossingen gebruikt en kan dus met soda en waterglas gemengd worden. Het silicaat dient voor het stabiliseeren van de oplossing, die zonder deze toevoeging zeer snel ontleed wordt. Men mengt bijvoorbeeld 10 % natriumperboraat met 90 % natriummetasilicaat of met een mengsel van het silicaat en trinatriumphosphaat. Men maakt een 10-pcts oplossing en laat deze 20-30 min op het hout inwerken. Hierna wordt goed met lauwwarm water afgewassen.Plastisch hout
| Nitrocellulose | 15-20 dl |
| Harsester | 5-9 dl |
| Ricinusolie | 1-5 dl |
| Houtmeel | 15-30 dl |
Een mengsel van spiritus, ethylacetaat, butylacetaat en aceton, zoveel als nodig is.
Fixatief voor krijttekeningen
| Mastiek | 10 dl |
| Amylacetaat | 90 dl |
| of: | |
| Celluloid | 10 dl |
| Amylacetaat | 90 dl |
Beide oplossingen verdunt men voor het opspuiten met het fixeerspuitje zover, dat de tekening juist niet meer afgeeft. Een te geconcentreerde oplossing doet de tekening glimmen.
Lak voor botervaatjes
| Caseïne | 50 dl |
| Natriumhydroxyde | 4 dl |
| Water | 170 dl |
Na het opdrogen van de caseïnelaag wordt nabehandeld met een 4-pcts formaldehyde-oplossing.
Lak-emulsie
| Lijnolievetzuur | 2 dl |
| Triethanolamine | 2 dl |
Deze worden onder roeren tot 90℃ verhit tot een homogene massa gevormd is. Deze aminezeep wordt nu in de 10-20-voudige hoeveelheid van de te emulgeeren lak opgelost en deze oplossing wordt met warm water verdund.
uit Mengen & Roeren deel 1:
Belangrijk
Voorkom ongelukken!
Gevaarlijk vergiftige stoffen worden bij het recept aangegeven. Men mag echter nooit vergeten dat alle chemicaliën relatief gevaarlijk zijn. Na het werken met chemicaliën moet men dus in ieder geval de handen wasschen, gedurende het werk mag men met de handen niet aan de oogen komen. Bij het werken met brandbare vloeistoffen mag volstrekt geen vuur in het vertrek aanwezig zijn.
Aanvulling door vindikhier.nl
Beslist lezen!
Op deze website geven wij de oorspronkelijke tekst weer van het boek 'mengen en roeren, verschenen in 1936. Lees vooral de inleiding met onderwerpen als verwarmen (boven waterbad, ofwel au bain-marie) en andere veiligheidszaken. Gebruik beschermende kleding, handschoenen en veiligheidsbril bij het werken met gevaarlijke stoffen.
Sommige recepten of in recepten vermelde stoffen zijn wellicht in onbruik geraakt, niet meer verkrijgbaar, niet meer toegestaan of zelfs ronduit gevaarlijk.
Denk daarbij aan bijvoorbeeld asbest. Maar ook aan gevaarlijke stoffen als arsenicum en strychnine. Ga dus geen recepten namaken zonder kennis van zaken of met gevaarlijke of verboden stoffen. Met andere woorden:
'DON'T TRY THIS AT HOME'
Wij onthouden ons van iedere verantwoordelijkheid, met betrekking tot fouten in de informatie, eventuele schadelijkheid van vermelde stoffen en eventuele schadelijke gevolgen van het werken met deze stoffen of van het opvolgen van de recepten in dit boek. Ons motto is slechts: Laat oude kennis niet verloren gaan.
|
'Enjoy Life' |
disclaimer | mixandstir.com | w3schools | GFDL | GoodFon.com | pixabay | pexels |pinterest | pxhere.com | unsplash.com copyright © 2013 - vindikhier.nl - all rights reserved under construction |