Kunstlederlak, Leder kleuren, Ledervet, Riemenvet, Schoencrême, Schoenen waterdicht maken, Leder reinigen, Bont bleeken en meer ...

Kunstleder-lak

Nitrocellulose 30-40 sec	240	dl
Acetanilide	30	dl
Kamfer	60	dl
Ricinusolie	100-200	dl
Butylacetaat	400	dl
Amylacetaat	400	dl
Butylalcohol	400	dl
Toluol	800	dl

Deze lak kan met een kwast opgebracht worden.

Goedkoper:
Nitrocellulose	600	dl
Ricinusolie	600	dl

en zoveel oplosmiddel als nodig is, bestaande uit:

Ethylacetaat	2	dl
Methylacetaat	1	dl
Spiritus	1	dl
Benzol	4	dl

Kunstleder wordt gemaakt door een weefsel van katoen na een impregnering met lijm en stijfsel 3 tot 15 maal met een nitrocelluloselak te bestrijken. Dit geschiedt in het groot met behulp van machines waar het weefsel door een band zonder einde van dik gummi meegenomen wordt. Op het weefsel drukt dan een mes, dat zo lang is als het weefsel breed. Voor het mes ligt een hoeveelheid van de lak en bij het voortbewegen onder het mes door wordt nu afhankelijk van de druk van dit mes een meer of minder grote hoeveelheid lak op het weefsel gestreken. Om met laag kokende oplosmiddelen te kunnen werken, leidt men het weefsel in verwarmde droogkanalen, waardoor de lak niet wit opdroogt. Bovendien kan men in deze kanalen het oplosmiddel voor een groot deel terugwinnen. Men strijkt nu zoveel laklagen op als met de verlangde kwaliteit overeenkomt en perst tussen een gegraveerde en een papieren wals figuren in het kunstleder, die met de nerf van echt leder overeenkomen. Het is op deze wijze mogelijk echt leder uitstekend te imiteren. Voor vele gebruiksvoorwerpen, die toch niet al te lang gebruikt worden, is de kwaliteit van dit kunstleder ook voldoende.

Splijtleder wordt nagenoeg op dezelfde wijze behandeld. Door de ongelijkmatige vorm is men echter op de kwast aangewezen. De gebruikte lakken moeten dus hoog kokende oplosmiddelen bevatten om het mogelijk te maken, dat men ze met de hand opbrengt. Tegenwoordig spuit men hier en daar deze lakken op het leder. Men verliest hierbij iets lak; het werk gaat echter aanmerkelijk vlugger.

HEBBEN

Ledervulsel

Ozokeriet	6	dl
Paraffine	8	dl
Harsolie	40	dl
Smeerolie	48	dl

Zwartsel voor leder

Men kan leder absoluut lichtecht zwart maken door het in te wrijven met een dunne pap van colloïdaal carbon black en water. Na het drogen zet men het leder goed in de was of men behandelt het met een schellakoplossing.

Riemenvet

Hars (colophonium)	65	dl
Talk	6	dl
Stearinezuur	1	dl
Paraffine (zacht)	20	dl
Ricinusolie	2	dl
Harsolie	1	dl
Lanoline	10	dl

Lederen riemen kleuren

De afgesneden einden en de kanten van riemen kan men op de volgende wijze kleuren:

Bruin:		dl
Bismarck-bruin	30	dl
Borax-schellakopl.	500	dl
Water	500	dl

Zwart
Nigrosine	30	dl
Borax-schellakopl.	500	dl
Water	500	dl

Basische kleurstoffen voor leder

Leder kan men uitstekend met de normale basische kleurstoffen (zie onder het verven van katoen) verven. Een voorbehandeling met een oplossing van kopersulfaat maakt de kleur veel intensiever. Men neemt een oplossing die ongeveer zoveel kopersulfaat bevat als later de kleurstofoplossing sterk is.

Verven van leder

Men kan het leder behalve met de in water oplosbare zure kleurstoffen uitstekend kleuren met kleurstoffen, die in vet of in spiritus oplosbaar zijn.

De in vet oplosbare kleurstoffen lost men gewoonlijk in een mengsel van gezuiverde petroleum en benzol of toluol op. Men neemt bv. 80 % petroleum en 20 % benzol. In dit mengsel lost men dan 3 tot 6 % kleurstof op. Men neemt bv. nigrosine voor zwart en soedanbruin voor bruin.

Met schors gelooid leder kleurt men graag met spirituskleur, bv. een 1- tot 2-pcts oplossing van in spiritus oplosbaar bruin en geel. Met spirituskleur kan men leder ook fraai blauw kleuren, en verder nagenoeg in alle kleuren.

Zolen impregneren

Crêperubber	15	dl
Colophonium	30	dl
Lijnolie	35	dl
Terpentijnolie	17	dl
Paraffine	3	dl

Ledervet

Menhadenolie	39	dl
Rundvet	60	dl
Clovel	1	dl

Leder tegen krassen beschermen

Rubberlatex	20	dl
Carnabauwas-emulsie	10	dl
Water	40	dl

Nadat het preparaat zijn dienst gedaan heeft kan men de massa als een dunne huid weer van het leder aftrekken.

Ledervet

Recept no. 1.		dl
Klauwenolie	20	dl
Ricinusolie	20	dl

Recept no. 2.
Watervrije lanoline	40	dl
Klauwenolie	60	dl

Recept no. 3.
Klauwenolie	50	dl
Watervrije lanoline	35	dl
Japanwas	20	dl
Harde zeep	8	dl
Water	90	dl

Witte schoenpasta

Pijpaarde	450	dl
Geprec.krijt	450	dl
Tragacanth	10-50	dl
Water	tot pasta
Carbolzuur	4	dl

Vloeibaar schoenwit

Recept no. 1.		dl
Titaanwit en lithopone	40	dl
Gebleekte schellak	6	dl
Ammoniak	1	dl
Water	50	dl
Spiritus	50	dl

Recept no. 2.
Lithopone	40	dl
Wasemulsie	80	dl
Triethanolamine	2	dl
Water	30	dl

Recept no. 3.
Gummi arabicum	8	dl
Water	70	dl
Krijtwit	15	dl
Koolzure magnesia	7	dl

Recept no. 4.
Gecalcineerde soda	1	dl
Harde zeep	3	dl
Lithopone	40	dl
Water	53	dl
Arab.gomoplossing 50%	4	dl

Schoencrême

Terwijl men vroeger slechts over enkele wassoorten beschikte, die men voor het maken van schoencrème gebruiken kon, is dit aantal tegenwoordig legio. Naast de nieuwe geheel kunstmatige wassen is men er ook in geslaagd de ruwe aardwas zo ver te zuiveren, dat het voor iedere soort crême te gebruiken is.

In het algemeen hangt de samenstelling van het wasmengsel geheel van de prijs af die men wil besteden. Men moet echter steeds een mengsel van verschillende wassen nemen. Vele wassen hebben, wanneer ze alleen gebruikt worden, een neiging om uit te kristalliseeren, een pasta wordt dan niet zalfachtig doch zanderig. Door enige soorten was te mengen wordt de neiging tot kristalliseren op zich zelf al veel minder; verder voegt men dan kleine hoeveelheden speciale was toe, die het kristalliseren van de andere wassen verhinderen. Hiertoe behoren bijvoorbeeld weke ozokerieten, bijenwas en sommige soorten synthetische was.

Daar de eigenschappen van de meeste wassoorten steeds verschillen, moeten alle recepten steeds eerst in het klein geprobeerd worden. Zelfs van nieuwe leveringen moet men steeds precies onderzoeken hoe ze zich in het mengsel gedragen.

Voor een normale kwaliteit neemt men ongeveer gelijke delen paraffine en het mengsel van andere harde wassen, voor luxe kwaliteiten neemt men dikwijls alleen goede wassen zonder toevoeging van paraffine.

Zwart

Recept no. 1.
Carnaubawas	20	dl
Paraffine	12	dl
Bijenwas	3	dl

Deze worden samengesmolten. Men
laat iets afkoelen en verdunt dan met:

Terpentijnolie	65	dl
Carbon black	2	dl
Nigrosine (in olie oplosb.)	12	dl

Recept no. 2.
Carnaubawas	55	dl
Ruwe montaanwas		dl
Nigrosinebase		dl
Deze oplossen in:
Stearinezuur	20	dl
Ceresine	150	dl
Terpentijnolie	700-900	dl

Recept no. 3.
Carnaubawas	65	dl
Ruwe montaanwas	40	dl
Zwarte kleurstof	30	dl
Paraffine	110	dl
Ozokeriet (zacht)	10	dl
Terpentijnolie	760	dl

Recept no. 4.
Carnaubawas	65	dl
Ruwe montaanwas	40	dl
Kleurstof (zwart)	30	dl
Paraffine	40	dl
Ceresine	75	dl
Terpentijnolie	760	dl

Verzeepte schoencrême

Carnaubawas	8	dl
Montaanwas	8	dl
Paraffine	4	dl
Potas	3	dl
Water	50	dl

De massa wordt gekookt tot de verzeping afgelopen is en de emulsie volkomen gelijkmatig is. Hierna voegt men de kleurstofoplossing toe:

Nigrosine (in water oplosb.)	4		dl
Water	25		dl

Voor lichtgekleurde crèmes neemt men geraffineerde carnauba- en montaanwas en lost dan in het water de overeenkomstige in water oplosbare anilinekleurstof op. Ter verbetering van de kleur kan men bovendien aan de wassen bij het smelten een in vet oplosbare anilinekleurstof toevoegen.

Neutrale schoencrême

Terwijl de met potas verzeepte crèmes steeds iets alkalisch reageren en dus op zeer gevoelig leder ongunstig in kunnen werken, kan men met behulp van een triethanolaminezeep een volkomen neutrale crême maken.

Triethanolaminestearaat	25	dl
Bijenwas	10	dl
Candelillawas	30	dl
Carnaubawas	20	dl
Water	500	dl

Voor gekleurde crème lost men èn in het wasmengsel èn in het water iets anilinekleurstof op.

Hard werken in de leerlooierij.

Kalfsleder reinigen

Carnaubawas	20	dl
Paraffine	12	dl
Bijenwas	3	dl

Deze worden samengesmolten. Men
laat iets afkoelen en verdunt dan met:

Terpentijnolie	65	dl
Carbon black	2	dl
Nigrosine (in olie oplosb.)	12	dl

Vetleder reinigen

Water	80	,0	dl
Zeep	7	,5	dl
Trichloorethyleen	3	,5	dl
Methylaceton	2	,0	dl
Citroengrasolie	0	,5	dl

Leder reinigen

Harde zeep	6	dl
Water	160	dl
Ammoniak	6	dl
Glycerine	14	dl
Ethyleendichloride	7	dl

Handschoenreiniger

Zuur kaliumtartraat in
poeder	480	dl
Zeephoutpoeder	160	dl
Krijtwit	96	dl
Berkenteerolie	75	dl

Peau de Suède reinigen

Geprecipiteerd krijt	12		dl
Quilayabast	30		dl
Zuur kaliumtartraat	60		dl
Berkenteerolie	0	,1	dl

Leder-appretuur verwijderen

Ethylacetaat	60	dl
Butylcellosolve (butyl-
glycolether)	20	dl
Butylacetaat	20	dl
of:	3	dl
Ammoniak van 20%

Vlekken verwijderen

Vlekken aan de vleeszijde van leder verwijdert men met een 1-pcts oplossing van oxaalzuur.

Meeldauw in leder

Meeldauw kan men verwijderen door het leder met een dikke pap van natriumbicarbonaat en water in te smeren en in de zon te hangen. Na het afborstelen moet het leder opnieuw geappreteerd worden.

Schoenen waterdicht maken

Wolvet	8	dl
Gele vaseline	4	dl
Paraffine	4	dl
Ongeveer bij 40℃ opbrengen.

Bont bleeken

Water	1200	dl
Waterstofperoxyde	9	dl
Kaliumpersulfaat	18	dl
Natriumpyrofosfaat	18	dl

HEBBEN

Hfst.12 - Leder, Huiden en Bont
- uit Mengen & Roeren deel 1:

• Leder, huiden en bont [1]

Looien met natuurlijke stoffen

• Leder, huiden en bont [2]

Chroomleder - Looien met aluin - Lederemulsie - Eiwitappretuur voor licht gekleurd leder - Bloedalbumine-appretuur - Caseïne - Cellulose-appretuur - Schellak-appretuur - Was-peiment-appretuur

• Leder, huiden en bont [3]

Kunstlederlak - Ledervulsel - Zwartsel voor leder - Riemenvet - Lederen riemen keuren - Basische kleurstoffen voor leder - Verven van leder - Zolen impregneeren - Ledervet - Leder tegen krassen beschermen - Ledervet - Witte schoenpasta - Vloeibaar schoenwit - Schoencrême - Verzeepte schoencrême - Neutrale schoencrême - Kalfsleder reinigen - Vetleder reinigen - Leder reinigen - Handschoenreiniger - Peau de Suède reinigen - Leder-appretuur verwijderen - Vlekken verwijderen - Meeldauw in leder - Schoenen waterdicht maken - Bont bleeken

- uit Mengen & Roeren deel 2:

• Leder, huiden en bont [4]

Looi-methoden - Vet-emulsie voor zool- en tuigleder - Glansappretuur voor leder - Vet-emulsie voor chroomleder - Traan-emulsie voor leder - Moellon-degrasChroomledervet - Lederolie - Schoenzolen impregneeren - Riemenvet - Schiensmeer voor de tropen - Glanzend ledervet - Lederverf - Schoencrême (wit, zwart, bruin) - Leder-kleursel - Ledervet - Drijfriemenvet - Drijfriemenolie voor de tropen - Adhaesiemiddel voor rubberdrijfriemen - Schoencrême (zwart, wit) - Vloeibare schoencrême - Witte schoencrême - Verzeepte schoencrême - Schoencrême voor tuben - Verfen van bont - Perkament

De inleiding is van belang voor het gehele boek, sla deze dus niet over

• Inleiding

Belangrijk

Voorkom ongelukken!
Gevaarlijk vergiftige stoffen worden bij het recept aangegeven. Men mag echter nooit vergeten dat alle chemicaliën relatief gevaarlijk zijn. Na het werken met chemicaliën moet men dus in ieder geval de handen wasschen, gedurende het werk mag men met de handen niet aan de oogen komen. Bij het werken met brandbare vloeistoffen mag volstrekt geen vuur in het vertrek aanwezig zijn.

Aanvulling door vindikhier.nl
Beslist lezen!
Op deze website geven wij de oorspronkelijke tekst weer van het boek 'mengen en roeren, verschenen in 1936. Lees vooral de inleiding met onderwerpen als verwarmen (boven waterbad, ofwel au bain-marie) en andere veiligheidszaken. Gebruik beschermende kleding, handschoenen en veiligheidsbril bij het werken met gevaarlijke stoffen.
Sommige recepten of in recepten vermelde stoffen zijn wellicht in onbruik geraakt, niet meer verkrijgbaar, niet meer toegestaan of zelfs ronduit gevaarlijk.
Denk daarbij aan bijvoorbeeld asbest. Maar ook aan gevaarlijke stoffen als arsenicum en strychnine. Ga dus geen recepten namaken zonder kennis van zaken of met gevaarlijke of verboden stoffen. Met andere woorden:

'DON'T TRY THIS AT HOME'

Wij onthouden ons van iedere verantwoordelijkheid, met betrekking tot fouten in de informatie, eventuele schadelijkheid van vermelde stoffen en eventuele schadelijke gevolgen van het werken met deze stoffen of van het opvolgen van de recepten in dit boek. Ons motto is slechts: Laat oude kennis niet verloren gaan.

'Enjoy Life'