Smeermiddelen - 2

Sedert 1859 hoort petroleum tot de voornaamste delfstoffen. Terwijl de ruwe petroleum in het begin alleen op lampen petroleum verwerkt werd, levert ze ons tegenwoordig een steeds groter wordende rij van producten, die we niet meer kunnen missen.

Omtrent de oorsprong van aardolie weten we nog niets zeker, waarschijnlijk dankt ze haar ontstaan aan vet- en wasachtige producten uit het plantenrijk, die onder hogen druk en bij hogere temperatuur langzaam in de loop der duizenden eeuwen in koolwaterstoffen omgezet werden. Naast de aardolie vindt men ook poreuze leigesteenten, die met olie gedrenkt zijn,verder asfalt en hier en daar kleine hoeveelheden aardwas.

De ruwe petroleum wordt gedestilleerd, waarbij gewoonlijk eerst gassen afgegeven worden, hierop volgen lichte en zware soorten benzine, tenslotte lampenpetroleum; de laatste hoeveelheden destilleren pas bij zeer hoge temperaturen, waarbij ze gedeeltelijk ontleed worden. Uit deze hoog kokende bestanddelen wordt nu de smeerolie verkregen, waartoe eerst bepaalde verontreinigingen verwijderd moeten worden. Voor het raffineren beschikt men over enkele methoden. De fraaiste methode is die van Edleanu, waarbij men met behulp van vloeibaar zwaveligzuur de onverzadigde koolwaterstoffen, die later het verteren van de smeerolie verorzaken, verwijdert.

De gezuiverde olie wordt dan in vacuüm en met oververhitte stoom gedestilleerd.

De niet destilleerbare resten worden als goudron of petroleumasfalt weer op andere wijzen verder verwerkt. Door de hoger kokende bestanddelen door hete buizen te leiden, worden de groote moleculen in kleinere ontleed, gekraakt, en men verkrijgt lager kokende koolwaterstoffen. Volgens deze methode kan men dus uit smeerolie benzine maken. Hiernaast is het weer mogelijk uit laag kokende onverzadigde koolwaterstoffen door ze met bepaalde stoffen te verhitten, weer hoog kokende verzadigde koolwaterstoffen te maken. Volgens deze methode kan men, daar de onverzadigde koolwaterstoffen uit cokes of steenkool gemaakt kunnen worden, uit steenkool ook smeerolie te maken.

Verder is het in de laatste jaren ook gelukt uit steenkool door reductie met waterstof producten te maken, die op smeerolie en op benzine verwerkt kunnen worden. Deze half-synthetische smeerolie heeft bijzonder goede eigenschappen en is voor vele doeleinden uitstekend bruikbaar.

Boorolie

Men mengt eerst de eerste drie bestanddelen, maakt ze warm en voegt dan de kaliloog toe. Men verkrijgt na korte tijd een vloeibare zeep. Deze zeep wordt dan met de volgende hoeveelheid pine-oil en met de spindelolie gemengd.

Grafietsuspensie

Men lost het stearaat eerst in warm water op en roert de oplossing tot ze koud geworden is. Hierna voegt men het grafietpoeder toe en roert tot men een homogene suspensie verkregen heeft. Voor dit doel moet het grafietpoeder zeer fijn gemalen zijn, een te grof poeder bezinkt te snel.

Smeerpoeder

Dit mengsel kan voor het glad maken van onderdelen van machines dienen, waarop witte weefsels verwerkt worden.

Consistentvet

Voor het bereiden van deze vetten doet men eerst de helft van de minerale olie in de ketel, maakt iets warm en voegt dan het was toe. Het mengsel wordt nu verwarmd tot het was geheel opgelost is, hierna voegt men onder goed roeren de kalk met water aangeroerd, of de loog toe. Dit moet zeer voorzichtig geschieden en men mag niet meer toevoegen dan in die tijd gebonden wordt. Wanneer de massa goed homogeen is, voegt men de rest van de smeerolie toe en laat onder roeren afkoelen. Tenslotte laat men het vet nog door een walsenmaalmachine loopen.

Boorvet

De Spindelolie wordt op 80° C verwarmd en hierin wordt de lanettewas, het stearine- en oliezuur opgelost. Men laat tot 50° C afkoelen en voegt eerst de loog en hierna de andere bestanddelen toe. Het witte vet kan met meer water verdund worden.

Tramrailsmeer

Het grootste deel van de olie doet men in een ketel, verwarmt iets en voegt de harsolie toe. Het kalkhydraat mengt men met gelijke deelen water en met de rest van de olie tot een pasta en voegt deze pasta onder goed roeren bij de olie.

Boorolie

De traan doet men in een direct gestokte ketel en verhit de olie op 260°-270° C. Bij deze temperatuur voegt men onder goed roeren langzamerhand het loodglit toe en houdt de temperatuur gedurende 2 uren op 270° C. Hierna laat men iets afkoelen en voegt de smeerolie toe.

Loodhoudend consistentvet

De traan doet men in een direct gestookte ketel en verhit de olie op 260°-270° C. Bij deze temperatuur voegt men onder goed roeren langzamerhand het loodglit toe en houdt de temperatuur gedurende 2 uren op 270° C. Hierna laat men iets afkoelen en voegt de smeerolie toe

Zinkhoudend consistentvet

De vetzuren worden gesmolten en men voegt een klein deel van de smeerolie toe. Het zinkwit maalt men met iets smeerolie tot een fijne pasta. Nu voegt men het zinkwit en de loog voorzichtig bij het gesmolten vetzuur en verhoogt de temperatuur onder roeren tot 150° C. Men moet zo lang verhitten tot het water geheel verdampt is. Nu pas voegt men de rest van de smeerolie langzamerhand toe, verwarmt tot alles goed homogeen is en laat dan afkoelen

Gezwavelde boorolie

Het vet wordt gesmolten en op 200° C verhit. Bij deze temperatuur voegt men onder roeren de zwavel als bloem van zwavel toe. Het mengsel wordt zo lang op deze temperatuur gehouden tot de zwavel ook na afkoeling geheel opgelost blijft en dus een druppel van de smelt op een glazen plaat een absoluut glad oppervlak heeft. Hierna voegt men langzamerhand de smeerolie toe.