Bleken van katoen, Viscose, Borduurwerk, Zijde, Appretuur, Stijfsel, Textielzeep, Waterdicht maken en Impregneeren van zeildoek, dekkleden en weefsels, Textiel onbrandbaar maken en meer ...

Viscose

Men dompelt 2 kg katoenafval of zuivere houtcellulose in 18-pcts natronloog en laat de cellulose hierin ongeveer een uur. De overmaat loog wordt hierna afgeperst tot de natte cellulose 6,5 kg weegt. De natte cellulose laat men nu gedurende 70 uur in een gesloten apparaat bij 20℃ liggen.

De massa wordt in een meng- en kneedapparaat gedaan, dat geheel gesloten kan worden. Men kneedt de cellulose met ¾ kg zwavelkoolstof. Het apparaat moet gesloten worden en na ongeveer 2 uur kan men zien, dat uit de cellulose met de loog en de zwavelkoolstof zich het oranje xanthogenaat gevormd heeft.

Dit xanthogenaat wordt nu in een 3½-pcts natronloog opgelost tot de oplossing 7% cellulose bevat; hiertoe heeft men 16 tot 18 kg loog noodig. Deze viscose laat men ongeveer 3 dagen rijpen, waarna ze tot draden gesponnen kan worden. De massa wordt door zeer nauwe openingen geperst, waardoor zeer fijne draden ontstaan, die onmiddellijk in een bad geleid worden dat de oplosbare viscose weer onoplosbaar maakt. Dit bad bevat zuur en zout, waardoor de cellulose, die als xanthogenaat gebonden was, weer tot cellulose geregenereerd wordt. Wanneer men de viscose op een glazen plaat uitgiet en de verkregen dunne laag met de oplossing neerslaat, verkrijgt men een dun doorzichtig blad van cellulose, dat in het groot gemaakt wordt en als cellofaan of glaspapier in de handel gebracht werd. De viscose-kunstzijde en het cellofaan bestaan dus uit zuivere cellulose.

Zijde

Echte zijde bestaat in natuurlijke toestand uit twee stoffen, de kern is fibroine en hierop bevindt zich een laag sericine. Deze laatste stof is betrekkelijk gemakkelijk oplosbaar, terwijl de binnenste stof, de eigenlijke vezel, veel minder gemakkelijk aangetast wordt. De verontreinigingen die de natuurzijde bevat bevinden zich hoofdzakelijk in de buitenste laag, in de bast. Voor het verven en het verder verwerken is het bijna steeds noodzakelijk deze bast te verwijderen. De bastsubstantie gelijkt nu enigszins op gelatine, lost door koken in water echter slechts langzaam op. Daar de vezel door verdunde loog aangetast wordt, hierdoor zeer broos en minder glanzend wordt, moet men de bast met behulp van zeep en iets soda oplossen, steeds echter zeer voorzichtig om de eigenlijke vezel niet te beschadigen.

Bij dit koken met zeepwater wordt de vezel natuurlijk lichter in gewicht, echter ook veel lichter in kleur en meer glanzend, de draad wordt zachter en neemt de kleurstoffen bij het verven beter en gelijkmatiger op.

Op dezelfde wijze worden gemengde weefsels behandeld, die bijvoorbeeld uit echte zijde met kunstzijde of katoen bestaan. Hierdoor worden dan tevens alle verontreinigingen verwijderd, de kwaliteit wordt veel beter. Na dit uitkoken wordt dan uiterst zorgvuldig met water schoongespoeld.

Hier en daar geschiedt het ontbasten met gesulfoneerde ricinusolie. Men neemt 1 dl olie op 1000 dl water en voegt 2 dl soda toe. Gekookt wordt slechts een half uur, de rest van de sericine wordt pas bij het verfproces verwijderd. Een dun laagje blijft dan op de vezel achter.

Zeildoek of dekkleden waterdicht maken

Lichte weefsels, die niet aan het licht komen, kan men waterdicht maken met een 5- tot 10-pcts oplossing van bijenwas in terpentijnolie.

Bij het bereiden van deze preparaten worden de vaste stoffen eerst bij zo laag mogelijke temperatuur gesmolten. Hierna voegt men de niet vluchtige vloeistoffen toe en verwijdert de pot uit de nabijheid van vuur. Hierna wordt verdund met de vluchtige oplosmiddelen. Dit verdunnen mag nooit in een vertrek geschieden waar vuur of open licht brandt, bijvoorbeeld gaslicht. De dampen van vele vluchtige stoffen hebben door hun betrekkelijke zwaarte de eigenschap over de grond verder te kruipen. Het is dus mogelijk dat over een afstand van vele meters de dampen met vuur in aanraking komen, de dampen ontvlammen en de vlam plant zich voort tot het apparaat waar men aan het verdunnen is. Er kan dan nog een kleine explosie volgen waardoor de hete inhoud uit de pot geslingerd wordt en een zware brand kan het gevolg zijn, afgezien van de verbrandingen die degene, die de proeven neemt, nog op kan lopen.

Ook bij het werken met kleine hoeveelheden moet men de eis stellen, dat bij het verdunnen met brandbare oplosmiddelen de dampen niet met vuur in aanraking kunnen komen. Men gaat dus het beste naar een ander vertrek of naar buiten.

Wanneer een preparaat, dat oplosmiddelen bevat, te koud geworden en dus te stijf is, kan men het opwarmen door het in een bak of pot met heet water te zetten. Het water wordt dus te voren heet gemaakt en dan naar een vertrek gebracht waar geen vuur brandt; hier plaatst men dan de fles of pot met brandbaar materiaal in het hete water. Alle preparaten, die voor het waterdicht maken gebruikt worden, moet men voor het opbrengen omroeren, juist als iedere verf. In het algemeen brengt men de preparaten met een kwast op. Het doek wordt te voren op een raam gespannen. Heeft men zeer grote oppervlakken te behandelen, dan loont het aanschaffen van een verfspuit.

In het algemeen is het voldoende de laag aan een zijde op te brengen. Hierdoor blijft het weefsel bovendien nog voldoende soepel en het wordt niet te zwaar; het gewicht neemt in het algemeen toch reeds ongeveer met 50 % toe.

Bij het waterdicht maken met preparaten. die lijnolie bevatten, mag men de kleden, ook wanneer de laag schijnbaar geheel droog is, niet onmiddelijk oprollen of opvouwen; bij de naoxydatie komt nog steeds vrij veel warmte vrij en de kleden worden dan kleverig. Bovendien is het aan te bevelen de kleden met een dunne laag talcum in te wrijven.

Afhankelijk van de aard van de stof past men de oplossingen ook wel in omgekeerde volgorde toe.

Men baadt dan de stof eerst in een oplossing van zuiver aluminiumacetaat van 4° tot 5° Bé en laat de stof dan in een warm vertrek goed drogen. Hierna dompelt men de stof of het kledingstuk in een oplossing van 5 % zeep in zacht water. De overmaat vloeistof wordt door afwringen verwijderd en tenslotte dompelt men de stof in een 2-pcts aluinoplossing. Hierna wordt gedroogd.

Kleren waterafstotend maken

Bij het chemisch wassen, hetgeen eigenlijk slechts een reinigen met organische oplosmiddelen is, kan men de behandelde kledingstusken zeer gemakkelijk waterafstotend en dus meer of minder waterdicht maken door in het oplosmiddel een zeep van een niet alkalimetaal op te lossen. Hiertoe kan men magnesiumstearaat of oleaat, aluminiumpalmitaat en andere nemen; zeer gunstig is het een kleine hoeveelheid paraffine of colophonium toe te voegen. Men neemt bv. 1 % zeep ten opzichte van het oplosmiddel. Daar deze zepen soms slecht en langzaam oplossen, maakt men gewoonlijk eerst op een waterbad een 10-pcts oplossing en voegt deze dan bij het oplosmiddel in het wasapparaat.