Legeringen, kleuren van metalen, vertinnen, ijzer tegen roesten beschermen, roest verwijderen, wit goud, aluminium, etsen, kernolie, temperbad, carboniseren van staal en meer...

LEGERINGEN (GEMAKKELIJK SMELTBARE)

Lipowitz-metaal

Cadmium	3	dl
Tin	4	dl
Bismuth	15	dl
Lood	8	dl
Deze samensmelten en dan toevoegen:
Kwikzilver	2	dl
Het smeltpunt is 61℃

Rose-metaal

Bismuth	2	dl
Lood	1	dl
Tin	1	dl
Het smeltpunt is 93℃

Smeltzekeringalliage

Tin	94	dl
Lood	344	dl
Bismuth	500	dl
Het smeltpunt is 75℃

Bij het maken van deze legeringen wordt eerst het lood met het bismuth samengesmolten. Hierna voegt men onder goed roeren het tin toe. De temperatuur moet men zo laag mogelijk houden, daar vooral cadmium een neiging heeft om te verbranden.

KLEUREN VAN METALEN

Het resultaat hangt voor een groot deel van de voorbereiding af. De metalen moeten zuiver schoon zijn, goed gepolijst en vetvrij. Men poetst met roterende borstels van zilver of messing en met lappenschijven. Soms kan men zeer fraaie resultaten bereiken door het metaal voor het kleuren met de zandstraal te behandelen, soms ook na het kleuren. In het algemeen kleurt men metalen door ze oppervlakkig in oxyden of in sulfiden om te zetten.

HEBBEN

Aluminium zwart kleuren

Water	1000	dl
Natriumhydroxyde	125	dl
Keukenzout	30	dl

Men dompelt het aluminium gedurende een kwartier in de bijna kokende oplossing, spoelt goed met schoon water af en dompelt dan in het volgende bad:

Zoutzuur	1000	dl
Ferrosulfaat	125	dl
Arsenicum	100	dl
Water	1000	dl

Het aluminium blijft in dit bad slechts enige seconden. Hierna met heet water goed afwassen.

Tin zwart kleuren

Het tin wordt eerst in een kokende oplossing van kaliumhydroxyde goed ontvet en dan na het afspoelen in heet water onmiddellijk in het volgende bad gedompeld:

Heet water	1000	dl
Antimoonchloride	45	dl
Koperchloride	90	dl

Laat het voorwerp zolang in het bad tot het de gewenste kleur gekregen heeft en spoel dan goed in heet water af.

Vertinnen van schroeven

Aluminiumsulfaat	15	dl
Zuur kaliumtartraat	15	dl
Tinzout	4	dl
Water	1000	dl

Men doet de oplossing in een pan van zink en kookt de schroeven drie kwartier. Het bad moet voor iedere portie schroeven opnieuw aangezet worden. De glans kan verhoogd worden door de vertinde schroeven in een rolvat met hardhoutzaagsel na te polijsten.

tin

tinnen vaas

Zilver zwart kleuren

Kalium-, natrium-, ammonium- of calciumsulfide in ½- tot 1-pcts oplossing. Men dompelt het zilver in de hete oplossing.
Met een lappenschijf kan men de verhoogde delen van grijs tot geheel blank poetsen.

Koper kleuren

- Bruin:

Kaliumchloraat	8	dl
Kopersulfaat	30	dl
Water	1000	dl

De oplossing moet heet zijn. Nat met een krasborstel bewerken. Indien de kleur ongelijkmatig is, dan herhalen en droog borstelen.

- Donker-roodbruin:

Kopersulfaat	30	dl
Nikkelsulfaat	15	dl
Kaliumchloraat	8	dl
Water	1000	dl

- Brons, chocoladebruin en zwart:

Kaliumsulfide	10		dl
Water	1000		dl

Hoe langer het koper met de oplossing in aanraking blijft, hoe donkerder wordt de kleur, ten slotte zwart.

andere tinten:

Geel bariumoxyde	12		dl
Water	1000		dl

Geel bariumsulfide	8	dl
Calciumsulfide	4	dl
Water	1000	dl

Oranje antimoonsulfide	8	dl
Natriumhydroxyde	15	dl
Water	1000	dl

Kopersulfaat	90	dl
Azijnzuur	30	dl
Natriumhydroxyde	30	dl
Water	1000	dl

Kopersulfaat	30	dl
Koperacetaat	15	dl
Kaliumchloride	45	dl
Water	1000	dl

Kopersulfaat	60	dl
Kaliumpermanganaat	8	dl
Water	1000	dl

Antiek groen op koper

Kopernitraat	125	dl
Salpeterzuur	30	dl
Water	1000	dl

De naphta wordt op 80℃ verwarmd en dan lost men hierin het aluminiumstearaat op. Nadat alles goed opgelost is voegt men onder goed roeren de ijsazijn toe. Men verkrijgt een heldere dikvloeibare oplossing.
Men sprenkelt de oplossing voorzichtig op het te voren nat gemaakte voorwerp.

Antiek groen op messing

Natriumthiosulfaat	60	dl
Loodacetaat, nikkelsulfaat
ijzernitraat of ijzer-
chloride	15-60	dl
Water	1000	dl

Natriumbisulfiet	30	dl
Loodacetaat	12	dl
Water	1000	dl

Kopersulfaat	15	dl
IJzersulfaat	15	dl
Ammoniumcarbonaat	15	dl
Water	1000	dl

HEBBEN

Messing zwart kleuren

- methode 1:

Kopercarbonaat	750	dl
Ammoniak	150	dl
Water zoveel als nodig.

- methode 2:
Een verzadigde oplossing van koperacetaat wordt met zoveel ammoniumcarbonaat gemengd tot het messing bij gewone temperatuur in de oplossing spoedig zwart wordt.

- methode 3:
Men verzadigt ammoniak met kopercarbonaat.

- methode 4:

Natriumthiosulfaat	60	dl
Loodacetaat	30	dl
Water	1000	dl

- methode 3:
De laatste drie oplossingen moeten heet gebruikt worden. Na het kleuren moet het metaal gelakt worden.

Staal blauw-zwart kleuren

Het voorwerp wordt gedurende 2-3 min in gesmolten natriumnitraat gedompeld, bij 370° tot 425℃. Men laat iets afkoelen, wast in heet water en vet in met smeerolie of met lijnolie.

Kopersulfaat	3	dl
IJzerchloride	90	dl
Zoutzuur	24	dl
Water	1000	dl

Men laat de voorwerpen enige uren in de oplossing, laat dan 2-3 uur drogen en dompelt de voorwerpen opnieuw een kwartier in de oplossing. Hierna laat men 10 uren drogen, plaatst ze een half uur in kokend water, droogt en vet met olie in.

Messing rood kleuren

Kopercyanide	22	dl
Zinkcyanide	4	dl
Natriumcyanide	34	dl
Natriumcarbonaat	8	dl
Kaliumnatriumtartraat	15	dl
Water	1000	dl

Men hangt het voorwerp als kathode in deze oplossing, electrolyseert bij 40℃ met een stroomsterkte van 0,6 A per vierkante decimeter met zuiver koper als anode.
Men laat een voldoend dikke laag ontstaan, die met zuur gebeitst kan worden.

Wierrookbrander in rood messing

IJzer kleuren

- Zwart:

Bismuthchloride	20	dl
Sublimaat	40	dl
Koperchloride	20	dl
Zoutzuur	120	dl
Alcohol	100	dl
Water	1000	dl

of:
Kopernitraatopl. 10%	700	dl
Alcohol	300	dl

of:
Sublimaat	50	dl
Ammoniumchloride	50	dl
Water	1000	dl

- Bruin:

Alcohol	45	dl
IJzerchloride-oplossing	45	dl
Sublimaat	45	dl
Salpeterspiritus (nitriet in
alcohol)	45	dl
Kopersulfaat	30	dl
Salpeterzuur	22	dl
Water	1000	dl

of:
Salpeterzuur	70	dl
Alcohol	140	dl
Kopersulfaat	280	dl
IJzervijlsel	10	dl
Water	1000	dl

- Blauw:

IJzerchloride	400	dl
Antimoonchloride	400	dl
Galluszuur	200	dl
Water	1000	dl

- Brons:

Mangaannitraatopl. 10%	700		dl
Water	300		dl

Het ijzer wordt met behulp van een lapje met de oplossing ingesmeerd. Hierna laat men enige uren drogen, verwijdert de roest en wrijft opnieuw in. De bewerking herhaalt men tot de gewenste kleur verkregen is.

IJzer kan men ook kleuren door het in gesmolten natriumnitraat of een mengsel van natrium- en kaliumnitraat te dompelen. Men kan aan de smelt ook nog bruinsteenpoeder toevoegen.

Verder laat men vooral in instrumenten het ijzer of staal blauw aanlopen. Hiertoe wordt het aan de lucht tot 320℃ verhit.

IJzer beschermen tegen roest

Voorwerpen die niet aangepakt worden en bijvoorbeeld ijzeren voorwerpen die over zee verzonden worden, vet men in met een oplossing van lanoline in nafta, bijvoorbeeld 1 : 1 of 1 : 2.

De voorwerpen worden eerst met de zandstraal of door afbeitsen in zuur goed schoon gemaakt en dan in het volgende bad verzinkt:

Natriumcyanide	4	dl
Zinkferrocyanide	5	dl
Natriumhydroxyde	4	dl
Sublimaat een weinig
Water	130	dl

De stroomsterkte bedraagt 2,5 A per vierkante decimeter, spanning 5 V en zink-anoden die 0,5 % kwikzilver bevatten.

Hierna worden de voorwerpen gewassen en in de volgende oplossing gedompeld:

Nikkelchloride	30	dl
Ammoniumchloride	40	dl
Natriumsulfocyanide	15	dl
Zinkchloride	4	dl
Water	1000	dl

De voorwerpen worden nu zwart en worden hierna gelakt of geolied.

Kleine voorwerpen kan men in de volgende oplossing dompelen:

Ferrochloride	2	dl
Sublimaat	2	dl
Water	96	dl

Men laat drogen, verwarmt tot 100℃ en dompelt in kokend water.

De beste methode om ijzer roestvrij te houden is het te bedekken met een laagje fosfaat. Bij deze methode, die van verschillende zijden gepatenteerd is, kookt men de voorwerpen met een oplossing die fosforzuur, ijzerfosfaat en mangaanfosfaat bevat.

Roest verwijderen

Orthofosforzuur	35	dl
Water	30	dl
Ethylmethylketon	10	dl
Glycolethylether	25	dl
of:
Stannichloride	100	dl
Wijnsteenzuur	2	dl
Water	4000	dl

Met Cola gaat het ook

Zink kleuren

Daar de verbindingen van zink bijna alle wit of kleurloos zijn, moet men een ander metaal of electrolytisch, of chemisch opbrengen. Door het zink eerst te verkoperen kan men het dan verder als koper kleuren.

Glanzend zwart

Nikkelammoniumsulfaat	60	dl
Zinksulfaat	8	dl
Natriumsulfocyanaat	15	dl
Water	1000	dl
Het zink maakt men tot kathode.
of:
5 sec dompelen in:
Natriumhydroxyde	30	dl
Wit antimoontrioxyde	4	dl
Water	1000	dl
De oplossing wordt tot 70℃ verwarmd.
of:
30 sec dompelen in:
Nikkelsulfaat	75	dl
Natriumsulfaat	110	dl
Ammoniumchloride	12	dl
Boorzuur	15	dl
Water	1000	dl

Met behulp van deze oplossingen kan men verschillende tinten verkrijgen. Men moet de voorwerpen nalakken of oliën. Buitenshuis zijn de kleuren niet duurzaam.

Wit goud

Men maakt eerst een legering die bestaat uit:

Voor zacht goud:

Goud	37		dl
Nikkel	38	,1	dl
Koper	16	,4	dl
Zink	7	,1	dl
Mangaan	1	,4	dl

Voor hard goud:
Goud	37	,4	dl
Nikkel	44	,5	dl
Koper	5	,0	dl
Zink	11	,1	dl
Mangaan	2	,0	dl

Deze eerste legering smelt men dan met de drievoudige hoeveelheid fijn goud samen.

Aluminium tegen corrosie beschermen

Chloorwater met 0.5% waterglas
of
Broomwater met 5% natronwaterglas.

De nieuwere methoden, het bedekken met een oxydelaag door middel van een electrische stroom in oxaalzuur- of chroomzuuroplossingen, zijn alle nog gepatenteerd.

Etsen van aluminiumreflectoren

Water van 45℃	930		dl
Fluorwaterstofzuur (48%)	70		dl

Afwassen en nabeitsen met salpeterzuur 1 : 1.

Kern voor aluminiumgietwerk

Scherp zand	45	dl
Vormzand	45	dl
Colophonium-poeder	2	dl
Meel	1	dl
of:
Scherp zand	71	dl
Vormzand	25	dl
Colophonium-poeder	4	dl

De kernen worden met een melasseoplossing besprenkeld, gedroogd, met zeep ingesmeerd en weer bij 165℃ gedroogd.

Kernolie

1.	Chin. houtolie	80	dl
2.	Lijnolie	160	dl
3.	Smeerolie	160	dl
4.	Lakresten	40	dl
5.	Benzine	40	dl
6.	Colophonium	200	dl
7.	Kalkhydraat	6	dl
8.	Loodglit	7	dl
9.	Bruinsteenpoeder	3	dl

No. 1 en 6 worden samen gesmolten, 7, 8 en 9 worden door roeren met de smelt gemengd. Men verhit gedurende 20 min op 260℃, 2 wordt nu langzaam toegevoegd en men houdt de temperatuur 20 min op 250℃, verhit dan weer tot 240℃ en houdt het mengsel enige uren op deze temperatuur. Hierna laat men tot 120℃ afkoelen en verdunt met 3, 4 en 5.

Carboniseren van staal

Kleine voorwerpen van staal kan men oppervlakkig naharden door ze bij hoge temperaturen met stoffen samen te brengen, die gemakkelijk koolstof afgeven. De voorwerpen worden gepolijst en dan in een trommel met iets olie en voldoende beenderkool gedaan. De trommel wordt onder draaien op ongeveer 400℃ verhit.

Muntstempelwas

Bijenwas	4	dl
Colophonium	2	dl
Ven. terpentijn	1	dl

Corrosie van magnesium

De legeringen van magnesium worden door water niet aangetast wanneer men in het water 1 % kaliumbichromaat oplost.

HEBBEN

Hfst.15 - Bouwmateriaal, Metaal, Glas
- uit mengen & Roeren deel 1

• Bouwmateriaal, Metaal, Glas [1]

Cement - Gekleurd beton - Stofvrije betonvloeren - Zuurvast beton - Muuruitslag verwijderen - Vlug verhardend beton - Harden van cementen vloeren - Beton en cement waterdicht maken - Schuimbeton - Hechten van nieuwe op oude cementlagen - Cement bestand tegen calciumchloride - Schilderen van baksteen - Bitumencompositie voor vloeren en paden - Imitatie marmertegels - Terrazzovloeren - Vloeren voor melkfabrieken - Pleister - Spijkers in hout - Hout onbrandbaar impregneren

• Bouwmateriaal, Metaal, Glas [2]

Legeeringen (gemakkelijk smeltbare - Lipowitz-metaal - Rose-metaal - Smeltzekeringalliage - Aluminium zwart kleuren - Tin zwart kleuren - Vertinnen van schroeven - Zilver zwart kleuren - Koper kleuren - Antiek groen op koper en messing - Messing kleuren - Staal kleuren - IJzer kleuren - IJzer beschermen tegen roest - Roest verwijderen - Zink kleuren - Wit goud - Aluminium tegen corrosie beschermen - Etsen van aluminiumreflectoren - Kern voor aluminiumgietwerk - Kernolie - Carboniseeren van staal - Muntstempelwas - Carrosie van magnesium

• Bouwmateriaal, Metaal, Glas [3]

Glas etsen - Ets-afdekmassa - Glas merken - Glas-etsinkt - Schrijfinkt voor glas - Horak-glas - Robijnglas - Belgisch spiegelglas - Boheems spiegelglas - Engels spiegelglas - Frans spiegelglas - Duitsch spiegelglas - Glazuur (zuurvast) - Kalkglazuur - Magnesia-kalkglazuur - Glasachtig emaille - Emailleeren van ijzer en staal - Vuurvaste kroezen

- uit Mengen & Roeren deel 2:

• Bouwmateriaal, Metaal, Glas [4]

Constructiematerialen - Cement - Glas - Porcelein - Aardewerk - Chamotte - Baksteen

• Bouwmateriaal, Metaal, Glas [5]

Steen tegen verweren beschermen - Goudverf voor porcelein - Goudhars - Rhodiumhars - Bismuthhars - Chroomhars - Asfaltoplossing - Colophoniumoplossing - Soldeervet - Houtgraniet - Soldeervloeistof - Glassoldeer - Gekleurd emaille voor sieraden - Delta-metaal - Duits zilver - Hard lood - Lettermetaal - Cliché-metaal Brittannia-metaal - Goud-messing - Wit-messing - Aluminiumbrons - Japans brons - Lagerbrons Klokkenbrons - Medaillebrons - Magnoliametaal - Lagermetaal - Laspoeder (autogeen) - Ontroesten van ijzer - Vet tegen het roesten van metaal - Etsen van glas met houtlijm - Kristalglas - Wit cement - IJzer en staal zwart klleuren - Koper en messing blauw kleuren - Kernolie - Het onderhouden van parketvloeren - Koper zwart beitsen

De inleiding is van belang voor het gehele boek, sla deze dus niet over

• Inleiding

Belangrijk

Voorkom ongelukken!
Gevaarlijk vergiftige stoffen worden bij het recept aangegeven. Men mag echter nooit vergeten dat alle chemicaliën relatief gevaarlijk zijn. Na het werken met chemicaliën moet men dus in ieder geval de handen wasschen, gedurende het werk mag men met de handen niet aan de oogen komen. Bij het werken met brandbare vloeistoffen mag volstrekt geen vuur in het vertrek aanwezig zijn.

Aanvulling door vindikhier.nl
Beslist lezen!
Op deze website geven wij de oorspronkelijke tekst weer van het boek 'mengen en roeren, verschenen in 1936. Lees vooral de inleiding met onderwerpen als verwarmen (boven waterbad, ofwel au bain-marie) en andere veiligheidszaken. Gebruik beschermende kleding, handschoenen en veiligheidsbril bij het werken met gevaarlijke stoffen.
Sommige recepten of in recepten vermelde stoffen zijn wellicht in onbruik geraakt, niet meer verkrijgbaar, niet meer toegestaan of zelfs ronduit gevaarlijk.
Denk daarbij aan bijvoorbeeld asbest. Maar ook aan gevaarlijke stoffen als arsenicum en strychnine. Ga dus geen recepten namaken zonder kennis van zaken of met gevaarlijke of verboden stoffen. Met andere woorden:

'DON'T TRY THIS AT HOME'

Wij onthouden ons van iedere verantwoordelijkheid, met betrekking tot fouten in de informatie, eventuele schadelijkheid van vermelde stoffen en eventuele schadelijke gevolgen van het werken met deze stoffen of van het opvolgen van de recepten in dit boek. Ons motto is slechts: Laat oude kennis niet verloren gaan.

'Enjoy Life'